شاهکار معماری ایران

تعریف نما : نما عنصری است که امروزه جزء جدایی ناپذیر از بدنه شهری محسوب می گردد مانند دیگر پدیده های معماری دارای تاریخچه است که در اینجا مورد مطالعه قرار میگیرد. طبیعی است که نما به مفهوم عام خود در طراحی معماری که تصویر علمی ساختمان در یکی از جهات چهار گانه می باشد مورد نظر ما نیست. منظور از نما ضلعی از ساختمان است که در معرض دید عموم و در تماس با فضاهای عمومی شهر قرار می گیرد نقش نما تفکیک زندگی خصوصی از زندگی شهر است. سیما و زیبایی شناسی نمای ابنیه انحصاری و انفرادی نیست. نماها تعریف کننده فضای خیابان و یا میدان هستند و به همین دلیل است که نما از حساسیت و اهمیت بیشتری برخوردار است.

پس از بررسی روند شکل گیری سیمای شهر تهران و ضوابط و مقررات ساختمانی موجود و پیشینه طرح شناسایی ناهنجاریهایی که سیمای کنونی شهر را به این شکل در آورده اند صورت گرفته است وسر انجام با توجه به یافته ها و مسایل بررسی شده معیار های کلی و ضوابط ساخت و ساز و مسایل تاثیر گذار بر شکل گیری نماهای شهری ارایه گردیده است.

مواردی که باعث اغتشاش و نا هماهنگی در بدنه شهری می شوند:

الف) اعمال سلیقه و دخالتهای غیر کارشناسانه شامل:

۱- حکمیت فرهنگ ساخت و ساز غیر حرفه ای (بساز بفروشی)

۲- اعمال سلیقه مالک یا کارفرما

۳- عدم استفاده از نظریات کارشناسان معمار در طراحی و اجرا

۴- هنر نمایی اغراق آمیز برخی از طراحان

ب) ضعف تئوریک:

۱- عدم همخوانی فرم و کاربری

۲- الحاقات زاید و غیر اصولی

۳- استفاده از گرای های معماری بی ارزش و بی هویت

ضرورت موضوع:

عدم وجود ضوابط و مقررات قابل درک که بتواند به شناسایی فضاها و مناطق مختلف شهر به صورت هویت های مستقل کمک کند آنقدر اغراق آمیز است که نوعی وحدت بصری بیمار گونه و گسترده در تمامی نقاط شهر را موجب شده است در آستانه جامعه مدنی نیاز به ساماندهی نما شدیداً احساس می گردد و این مهم فقط با هماهنگی دست اندر کاران ساخت و نگهداری شهر و بناهای آن میسر می گردد. زندگی را نباید این طرف ویا آن طرف یک نما دید ، در داخل زندگی خصوصی و در بیرون زندگی عمومی در جریان است زندگی جمعی اگر مهمتر از زندگی فردی نباشد از آن کم اهمیت تر نیست.

ضوابط و مقررات نمای شهری- مصوب تاریخ ۱۳۶۹/۸/۲۸

۱- کلیه سطوح نمایان ساختمان های واقع در محدوده وحریم شهر ها و شهرک ها که از داخل معابر قابل مشاهده است اعم از نمای اصلی و نماهای جانبی نمای شهری محسوب می شود لازم است با مصالح مرغوب به طرز مناسب و زیبا و هماهنگ نما سازی شود

۲-صدور گواهی پایان کار ساختمان مشروط به انجام نماسازی نماهای اصلی و جانبی است

طراحی عناصر و جزییات ساختمان

نمای ساختمانی ترکیبی از ۳ قسمت می باشد.

۱- نشست ساختمان بر زمین : قسمت تحتانی ساختمان که برروی زمین قرار میگیرد و میبایست به گونه ای طراحی شود که ضمن هماهنگی با مجاورین استقرار ساختمان بر روی زمین را تقویت کند

۲- بدنه ساختمان:درب ورودی و دسترسی ها ابعاد پنجره ها هماهنگی و بافت مصالح مورد استفاده با در نظر گرفتن فرو رفتگی و پیش آمدگی و تاثیر مثبت از محیط و نمای املاک مجاور در نما مشخص شود

۳- خط آسمان : نحوه اتصال و ارتباط بدنه بنا با افق در مقیاسی که خوانایی بنا را برای ناظر تثبیت نماید

طراحی نمای منسب و هماهنگ تحت تاثیر عناصر وجزییات ساختمانی:

۱-      هماهنگی مصالح

۲-      هماهنگی بافت و رنگ

۳-      هماهنگی (پیشانی)

۴-      هماهنگی بالکنها و بیرون زدگی ها

۵-      هماهنگی نرده ها و دیوار های محصور کننده

نحوه ارایه نقشه نما جهت ارایه طرح و بررسی در کمیسیون نما

۱-      نقشه معماری مصوب و نقشه معماری وضع موجود ارایه گردد.

۲-      طرح نما با مقیاس ۱٫۵در پنج نسخه(کلیه نماهای مشرف به گذر).

۳-      در صورت شمالی بودن ویا دوبر بودن نما ی دیوار به مشرف به گذر نیاز است.

۴-      پلان های پوسته نما به ویژه در قسمت برگذر ترسیم گردد(فرورفتگی و پیش آمدگی در نما مشخص باشد)

۵-      کلیه نقشه ها دارای نام و نام خانوادگی مالک نام طراح ومهر شرکت باشد

نحوه طراحی ساختمان متناسب با اقلیم

طراحی معماری ساختمان باید حتی الامکان همساز با اقلیم باشد به نحوی که از شرایط مطلوب طبیعی حد اکثر استفاده به عمل آید : برخی عوامل به شرح زیر می باشد:

جبهه های مطلوب به لحاظ نور گیری

فضاهای اصلی باید رو به جبهه های مطلوب ساختمان قرار گیرد.جبهه های مطلوب به ترتیب اهمیت عبارتند از :جنوب ,شمال ,شرق و در صورت ضرورت با تمهیدات لازم در غرب,استقرار فضاهای اصلی رو به جنوب باعث میشود تا بتوان بخشی از نور و گرمای مورد نیاز ساختمان در اوقات سرد را از طریق تابش آفتاب به داخل تامین نمود

۱- جدار های نورگذر:

جدارهای نورگذر شامل پنجره ها نورگیر ها و مشابه آن باید از قاب های مرغوب و بدون درز مستقیم با حداقل نشت هوا باشند

استفاده از شیشه های دو جداره ویا دو قاب موازی برای این سطوح به ویژه برای پنجره ها توصیه میشود

۲- سایبان ها:

سایه بان ها برای کنترل میزان تابش آفتاب به سطوح نورگذر ساختمان به کار رود .استفاده از عایق حرارت در پوسته خارجی ساختمان سبب می شود که حرارت حاصل از منابع گرمایشی طبیعی نظیر انرژی تابشی خورشید گرمای حاصل از سکنین و گرمای حاصل از وسایل الکتریکس در فضای داخل باقی بماند و به عنوان منبع گرمایش کمکی مورد استفاده قرار بگیرد .به همین منظور سایبان با عمق مناسب در این منطقه تعبیه گردد .منظور از عمق مناسب سایبان عمقی است که در اوقات گرم سال از تابش خورشد به داخل ممانعت به عمل آید و در اوقات سرد برای استفاده از گرمای تابشی خورشید امکان ورود تشعشع خورشید به داخل فراهم شود. به منظور دست یابی به یک نمای مطلوب جنس و رنگ مصرفی از اهمیت به سزایی برخوردار استو موارد زیر در طرح نما لحاظ گردد:

۱-      عکس از ساختمان ومجاورین از کلیه نماها ( در صورت احداث)

۲-      در طرح اریه شده جنس و رنگ کلیه مصالح مشخص گردد و در صورت نیاز نمونه مصالح ارایه شود(رنگ کلیه پروفیل ها و رنگ شیشه ها نیز مشخص گردد)

۳-      حد اقل دو نوع مصالح (رنگ-جنس) برای نماها در نظر گرفته شود

۴-      مصالح نما باید اتصال کافی و مناسب با بدنه و سازه داشته باشد تا از خطر ریزش جلو گیری به عمل اید

۵-      کلیه سطوح خارجی ساختمان به لحاظ ایمنی و زیبا سازی منظر شهری باید در شرایط مناسب نگهداری شوند.

 ۳- سقف ها:

۱-      در ساختمان ها با سقف شیبدار دسترسی اساسی به بام مشخص باشد

۲-      شیب بام در ساختمان های شیب دار حدود ۲۵ درصد در نظر گرفته شود

۳-      راس شیب بام به صورت شکسته در نظر گرفته میشود

۴-      در ساختمان های با سقف شیب دار محل قرار گیری کولرها در بام مشخص و در پلان ها و مقاطع دیده شود

۵-      باران گیر در ساختمان های عادی (بدون شیب سقف) مد نظر ودر مقاطع دیده شود(متناسب با همسایه و حداکثر تا ۹۰ سانتی متر)

۶-      ساختمان هایی که در محدوده سقف های شب دار می باشد ولی پروانه قدیمی دارند و اجرا شده استسقف شیبدار غیر اساسی با پوشش سفال یا روف تایل اجرا گردد

۷-      سقف های شیبدار باید به نحوی طراحی و اجراگردد که از ریزش برف یخ یا اجزای سقف از ارتفاع جلوگیری شود

۴- اندازه و ابعاد پنجره ها:

با توجه به مبحث ۴ و مبحث۱۹ (انرژی) مقررات ملی ساختمان و آیین نامه ۲۸۰۰ زلزله طراحی و بر اساس اصول فنی لحاظ گردد . رعایت موارد زیر در نمای ساختمانها الزامی می باشد.

۱-      از شیشه رفلکس استفاده نشود

۲-      فاصله پنجره ها از زیر سقف تمام شده حد اقل ۲۰ سانتی متر در نظر گرفته شود

۳-      مشخصات کلیه در ها و پنجره ها باید با استاندارد های ملی مطابقت داشته باشد

۴-      استفاده از درب و پنجره با ابعاد مدولار و تولید صنعتی در ساختمان رعایت گردد.