شاهکار معماری ایران

زندگی نامه

هوشنگ سیحون ۱شهریور ۱۲۹۹ تهران – ۵خرداد ۱۳۹۳ ونکوور کانادا معمار، طراح، نقاش و مجسمه ساز سرشناس و نامدار اهل ایران وی استاد معماری و رییس سابق دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در سال های ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۷ هجری شمسی بود.

سیحون در خانواده ای آشنا با موسیقی به دنیا آمد. پدربزرگ او میرزا عبدالله فراهانی از پیشگامان موسیقی سنتی و معروف به پدر موسیقی سنتی ایران بود. مادر وی، مولود خانم، از نوازندگان تار و سه تار و نیز دایی او مرحوم احمد عبادی، استاد بزرگ سه تار بود.

او پس از پایان تحصیل معماری در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، به دعوت آندره گدار (رئیس اداره باستانشناسی وقت ایران) برای ادامه تحصیل راهی پاریس می شود و در دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس (بوزار) طی حدود ۳ سال تحت تعلیم اوتلو زاوارونی به تکمیل دانش معماری خود می پردازد و در سال ۱۹۴۹ به درجه دکترای هنر می رسد. او در بازگشت به ایران نخستین اثر معماری خود که بنای یادبودی بر آرامگاه بوعلی سینا بوده است را طراحی می کند.

سیحون در طول سال های فعالیت خود عضو شورای ملی باستان شناسی، شورای عالی شهرسازی، شورای مرکزی تمام دانشگاههای وابسته به یونسکو در پیش از انقلاب بوده و به مدت ۱۵ سال مسؤولیت مرمت بناهای تاریخی ایران را برعهده داشته است. وی استاد دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بوده و یک دوره ریاست این دانشکده را عهده دار بوده است.

هوشنگ سیحون بیش از دو دهه در ونکوور کانادا زندگی کرد. وی شهروند افتخاری فرانسه نیز بود.

به گفته دخترش “مریم سیحون” وی در ساعت چهار و نیم صبح ۲۶ مه ۲۰۱۴ در بیمارستان ونکوور بر اثر پاره شدن رگ آئورت در سن ۹۳ سالگی درگذشت.

معماری

استاد هوشنگ سیحون، نقاش و معمار پرسابقه ایرانی، به مرد بناهای ماندگار معروف است. از میان پروژه های طراحی و ساخته شده وی می توان به آرامگاه بزرگانی چون خیام، کمال الملک، بوعلی سینا، نادرشاه افشار، کلنل محمدتقی خان پسیان و ده ها مقبره و آرامگاه دیگر و نیز طراحی بنای موزه توس در سال ۱۳۴۷ و همچنین ساختمان بانک سپه در میدان توپخانه تهران اشاره کرد.

وی همچنین طراحی ساختمانهای سازمان نقشه برداری کل کشور، کارخانه نخ ریسی کوروس اخوان، کارخانه آرد مرشدی، مجتمع آموزشی یاغچی آباد، سینما آسیا، سینما سانترال، کارخانه کانادادرای (زمزم فعلی) در تهران و اهواز، کارخانه یخ سازی کورس اخوان و حدود ۱۵۰ پروژه مسکونی خصوصی را برعهده داشته است.

استاد سیحون نقش افکنی است که در دنیای ابعاد، از معانی پر رمز و راز باطن سخن به میان می آورد و برای بزرگانی که طراح آرامگاه شان بوده، کوشیده است تا معانی باطنی، فلسفه نظری و ساحت وجودی هر یک را در نقش مقبره اش متجلی و نمایان سازد. به عنوان مثال استاد سیحون در سال۱۳۳۸، طرح آرامگاه حکیم عمر خیام را مبتنی بر اصول ریاضی و مثلثاتی خیام، پایه گذاری و طراحی نموده است.

او در کتاب نگاهی به ایران درخصوص بنای آرامگاه نادر شاه افشار می نویسد:

ماده اصلی ساختمان از سنگ خارای منطقه کوهسنگی مشهد، مشهور به سنگ هرکاره است. این سنگ یکی از مقاومترین سنگ هایِی است که در ایران وجود دارد … او دلیل این انتخاب را اشاره به صلابت و عظمت نادر شاه افشار می داند و در ادامه می نویسد:

 شکل کلی مقبرهٔ نادر به شکل شش ضلعی متناسبی است که شکلِ سیاه چادرهایی را تداعی میکند؛ دلیل این امر همین نکته است که نادر به جای کاخ، در زیر چادر زندگی می کرد.

نقاشی و طراحی

سیحون در کنار معماری، به نقاشی از مناظر و روستاهای ایران می پرداخت و نمایشگاه هایی از آثار خود را، در ایران و در خارج از ایران برپا کرده است. آثار وی در نمایشگاهی در دانشگاه ماساچوست در سال ۱۹۷۲ در کنار آثار هنرمندانی چون پیکاسو و سالوادور دالی به نمایش درآمد. در این نمایشگاه تابلویی از “کلافهای خطی” را به نمایش گذاشت که در آن از خطوط موازی و پر پیچ و تابی استفاده کرده بود که همدیگر را قطع نمیکردند.

دانشگاه هایی مثل  MIT،هاروارد، واشنگتن و برکلی مجموعه ای از نقاشی های او را گردآوری کرده و نگهداری می کنند. همسر سابق وی معصومه سیحون نیز نقاش بود و صاحب گالری سیحون در تهران.

آثار

 معماری شاخص

آرامگاه نادرشاه افشار در مشهد

آرامگاه کمال الملک در نیشابور

آرامگاه ابوعلی سینا در همدان ۱۹۵۱

آرامگاه خیام در نیشابور ۱۳۳۸٫

بازسازی و طراحی آرامگاه فردوسی در توس بر پایه طرح پیشین، در سال۱۳۴۷

آرامگاه کلنل محمدتقی خان پسیان

مقبره عباس میرزا و بعضی دولتمردان قاجار

ساختمان بانک سپه در تهران

بنای موزه توس۱۳۴۷

مرکز فرهنگی یزد

نوشتاری

کتاب نگاهی به ایران – مجموعه ای از نقاشی های سیاه قلم

کتاب معماری سیحون

کتاب نیم قرن آثار معماری و نقاشی سیحون

نقاشی

کلاغ پر

 (Concerto) کنسرت رنگ روغن ۱۹۹۸

قلم و مرکب ۱۹۸۱

دیگر آثار

Houshang Seyhoun, Half a century of activities in the world of Art and Architecture

تهیه فیلمی درباره آرامگاه بوعلی سینا به کارگردانی امیرشمخانی

روحش شاد و یادش جاویدان